2. Actualisatie begroting

Het voorliggende raadsvoorstel behandelt de onderwerpen en besluiten die samenhangen met de bijstellingen van de programmabegroting van het huidige uitvoeringsjaar 2022.
Het gaat hier om de volgende onderwerpen: 

1. Bijstelling begroting op uitvoeringsjaar 2022;
2. Toelichting Meerjaren Investeringsplan op uitvoeringsjaar 2022 (MIP);
3. Bijstelling met betrekking tot reserves;
4. Actuele overzichten exploitatiebegroting en reserves.

Hierna worden de genoemde onderwerpen kort toegelicht. 

1. Bijstelling begroting op uitvoeringsjaar 2022

In de onderstaande tabel ziet u hoe de begroting voor 2022 wordt geactualiseerd.  
Allereerst is de actuele begroting voor jaarschijf 2022 weergegeven. Het verloop van lasten, baten, toevoegingen en onttrekkingen uit reserves geeft een actuele begroting die in evenwicht is.

Vervolgens wordt deze actuele begroting afgezet tegen de vorige vastgestelde begroting voor jaarschijf 2022 (begroting 2022-2025). Deze actualisaties zijn in twee stappen opgedeeld:

• Actualisaties die nieuw in de uitvoeringsnota worden doorgevoerd voor 2022.
• Actualisaties voor 2022 die al in de begroting 2023-2026 zijn opgenomen. Dit zijn technische bijstellingen voor de jaarschijf 2022 die al zijn verwerkt en in deze nota worden toegelicht. Op de gemeentebegroting als geheel zijn deze neutraal.

 
De bijstellingen worden hieronder op hoofdlijnen gemeentebreed toegelicht. Ook is een uitgebreide toelichting gemaakt in bijlage 1. Daar worden bijstellingen (> € 2,5 mln.) op programmaniveau toegelicht voor een gedetailleerd beeld van de actualisaties.

1. Toelichting op hoofdlijnen voor de bijstellingen uit de uitvoeringsnota 2022

• De kolom Budgettair kader (€ 65,5 mln.) heeft betrekking op de ruimte die ontstaat door actualisatie van de gemeentefondsuitkering voor 2022 (€ 29 mln.), en de bijstellingen vanwege de meevallers bij de uitvoering Wmo (€ 17 mln.), maatschappelijke opvang (€ 8,5 mln.), jeugd (€ 7,5 mln.) en overige activiteiten (circa € 3,5 mln.).
• De kolom Knelpunten/Intensiveringen heeft betrekking op de intensiveringen die plaatsvinden (€ 65,5 mln.):

-   het versterken van het Co-financieringsfonds (€ 25 mln.),
-   het instellen van een reserve Buffer stijging energieprijzen en excessieve inflatie (€ 25 mln.)
-   het versterken van de Algemene reserve (€ 8,2 mln.)
-   Het oplossen van knelpunten (€ 7,26 mln.) in 2022 voor afvalstoffenverwerking (€ 2,5 mln.), erfpacht (€ 3,5 mln.) en de voorbereiding van) de raadsenquête Amare en het vooronderzoek Dreven, Gaarden en Zichten (€ 1,26 mln.).

• In de kolom Overige mutaties worden actuele technische bijstellingen verwerkt. De grootste betreffen:
  • De gemeente ontvangt een extra tegemoetkoming van het rijk voor energiekosten voor huishoudens met een laag inkomen die recent (september en oktober) zijn toegezegd. Dit betreft € 55,6 mln.
  • Voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne wordt de begroting voor 2022 met ca. € 32,8 mln. opgehoogd voor extra lasten. Hiertegenover staat een evengrote rijksbijdrage.  
  • In het coalitieakkoord is besloten het Eschermuseum te verhuizen naar het voormalig pand van de Amerikaanse ambassade. Voorgesteld wordt om voor de dekking van de begrote verkoopbaten (€ 11,0 mln.) de bestaande reserveringen aan te wenden. Dit is budgettair neutraal.
  • De inzet van de reserve sociaal economisch herstelplan is begroot voor de onderliggende activiteiten die in 2022 plaatsvinden op de diverse beleidsprogramma’s (€ 11,3 mln.).
  • Rijkscompensatie (€ 17,3 mln.) voor gederfde inkomsten door corona wordt per december toegekend. De invulling van de middelen die beschikbaar zijn voor corona wordt in onderstaande tabel weergegeven. Het resterende saldo (€ 2,8 mln.) wordt zonodig betrokken bij de resultaatsbestemming 2022.

1. Begrotingswijzigingen 2022 die al onderdeel vormen van de begroting 2023-2026

Bij de ontwerpbegroting 2023-2026 zijn technische bijstellingen voor de jaarschijf 2022 opgenomen. Op de gemeentebegroting als geheel zijn deze neutraal. Deze worden in deze nota toegelicht. De meest omvangrijke betreffen de volgende:

• De gemeente heeft de taakmutaties van het Rijk vanaf de septembercirculaire 2021 t/m de meicirculaire in de begroting verwerkt. Dit is dekking waar specifieke taken tegenover staan.  De gemeente ontvangt € 139 mln. extra inkomsten (programma financiën) en lasten komen tot uiting op de specifieke programma’s. Het effect is neutraal. Onder de taakmutaties valt bijvoorbeeld de tegemoetkoming voor energiekosten voor huishoudens met een laag inkomen. Hiervoor is € 41 mln. ontvangen op programma 7: Werk en inkomen , die wordt uitgekeerd aan inwoners.
• Vanwege corona maakt de GGD ook in 2022 extra kosten voor het programma Testen & Traceren en Vaccineren op programma 8: Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid. De lasten zijn geraamd op € 76,5 mln. en de gemeente ontvangt evenveel vergoeding van het Rijk.
• Het project Rotterdamsebaan is in 2021 opgeleverd. Uit het projectbudget is € 40,2 mln. vrijgevallen. Als gevolg van verslaggevingsregels wordt dit in 2022 verwerkt. Conform de bestaande afspraak (RIS309850, blz. 14) is € 5,2 mln. beschikbaar gesteld voor de Binckhorst en CID.  Het restant van € 35,0 mln. is bestemd voor de uitvoering van de activiteiten uit het coalitieakkoord 2022 – 2026.
• Raadsbesluiten uit 2022 worden technisch verwerkt in de begroting. Dit heeft ondermeer betrekking op het beschikbaar stellen van € 25,2 mln. in 2022 uit de reserve kwaliteit in gebiedsontwikkeling voor Dreven, Gaarden en Zichten voor deze grondexploitatie (RIS311093) en € 28,2 mln. uit verschillende dekkingsbronnen voor de overkluizing van de Utrechtsebaan ( RIS312232).

Naast bovengenoemde gemeentebrede toelichting op hoofdlijnen, wordt in bijlage 1 een gedetailleerde toelichting gegeven op de begrotingsbijstellingen per programma in 2022.

2. Toelichting Meerjaren Investeringsplan op uitvoeringsjaar 2022 (MIP)

De gemeente voert een uiteenlopend spectrum aan investeringsprojecten uit, zoals infrastructurele projecten, gemeentelijke huisvesting, onderwijshuisvesting, cultuur-, welzijns- en sportaccommodaties, de herinrichting van openbare ruimte en informatiesystemen. Het totaal van deze projecten op de gezamenlijke gemeentelijke begrotingsprogramma’s vormt het Meerjaren Investeringsplan (MIP) en wordt jaarlijks door de raad vastgesteld als onderdeel van de besluitvorming over de begroting. Alle investeringen zijn van dekking voorzien. Over de voortgang van de projecten wordt in verschillende P&C-documenten en projectrapportages gerapporteerd.
Als onderdeel van de besluitvorming over de ontwerpbegroting 2023-2026 wordt aan de raad voorgelegd om het Meerjaren Investeringsplan voor 2022-2026 te actualiseren.

Omdat de begroting zich richt op ontwikkeling in 2023 en de daaropvolgende jaren, komen bijstellingen voor het lopende jaar 2022 niet aan bod in de begrotingstoelichting. Daarom wordt in bijlage 2 van deze uitvoeringsnota een toelichting gegeven op de actualisatie van het Meerjaren Investeringsplan voor de jaarschijf 2022. Hierbij worden de nieuwe investeringsbedragen voor 2022 afgezet tegen de investeringen zoals vastgesteld in de begroting 2022-2025.  De mutaties hebben betrekking op herfaseringen op basis van actuele inzichten van projectuitvoering. In de bijlage wordt per begrotingsprogramma inzicht gegeven waarbij bijstellingen groter dan € 2,5 mln. afzonderlijk worden toegelicht.

3. Bijstelling met betrekking tot reserves

Als onderdeel van de begrotingsactualisatie vindt een technische ijking plaats van de gemeentelijke reserves. Er is aanleiding tot het instellen van nieuwe reserves, het verlengen van de looptijd van aflopende reserves en aanpassingen rond reserves. Tenslotte zijn er reserves die vervallen gezien de geringe omvang of omdat 2022 het eindjaar is.
Voorbeelden van de nieuwe reserves betreffen de reserve voor de gestegen energieprijzen en excessieve inflatie en een reserve voor verduurzaming openbare verlichting op basis van een eerder raadsbesluit.    In bijlage 3 worden deze bijstellingen toegelicht.

4. Actuele overzichten exploitatiebegroting en reserves

In de ontwerpbegroting 2023-2026 wordt een beeld gegeven van het verloop van de Gemeentebegroting tot en met 2026. Met deze uitvoeringsnota worden nieuwe begrotingsbijstellingen voor 2022 doorgevoerd die op enkele onderdelen een meerjarig effect hebben. Dit zijn alleen budgettair neutrale mutaties. Mutaties die het gevolg zijn van politieke keuzes worden in de paragrafen 1.2 en 2.1.2 behandeld. In bijlage 1 zijn de neutrale mutaties (> € 2,5 mln.) bij de uitvoeringsnota toegelicht. Daarbij is een eventuele meerjarige doorwerking ook aangegeven. Dit betreft grotendeels herfaseringen tussen 2022 en 2023.

De meerjarenoverzichten van de ontwerpbegroting 2023-2026 zijn daarom aangepast op de voorliggende actualisatie van de begroting. In bijlage 4 is het geactualiseerde overzicht van de exploitatiebegroting en van reserves bijgevoegd.