1. Inleiding
Voor u ligt het voorstel inzake de uitvoeringsnota 2022. In de begroting 2023-2026 is het
coalitieakkoord “Voor een stad die tegen een stootje kan” financieel vertaald en richt zich op de periode vanaf 2023. In de uitvoeringsnota staat alleen de actualisatie van 2022 centraal. De voorstellen worden in dezelfde raadsbehandeling behandeld.
Eén keer per jaar wordt de begrotingsactualisatie van het lopende jaar aan de gemeenteraad voorgelegd. Normaliter is de bijstelling onderdeel van het raadsvoorstel van de meerjarenbegroting. Als gevolg van het proces van de coalitieonderhandelingen wordt de actualisatie van het begrotingsjaar afzonderlijk aan de raad voorgelegd met deze nota. Over de uitvoeringsnota hebben wij u ook begin van dit jaar via de bestuurlijke planning van P&C producten voor 2022 (RIS311433) geïnformeerd:
“In 2022 worden de financiële 4- en 8-maandsrapportage gebundeld tot een uitvoeringsnota, zoals ook met een uitvoeringsnota is gewerkt in 2018. Deze zal na het zomerreces worden opgeleverd. Voor het bundelen wordt gekozen om consistentie en vergelijkbaarheid in de verantwoording over 2022 te kunnen garanderen. Tegelijkertijd is het voor een consistente informatievoorziening aan de raad van belang om te voorkomen dat er vanuit twee regimes – de huidige begroting en de dan aangepaste begroting – wordt gerapporteerd. Dat zou ten koste gaan van aansluiting in de cijfers en de vergelijkbaarheid. Ook naar de jaarrekening 2022 is het onmogelijk om goed te verantwoorden als aan de basis van tussentijdse informatievoorziening verschillende begrotingen hebben gestaan. Door na het zomerreces met een uitvoeringsnota te komen wordt aansluiting behouden in de cijfers en blijft informatie inzichtelijk gerapporteerd.”
Een deel van de begrotingsactualisatie raakt het gemeentebrede kader. In 2022 hebben een aantal voordelige financiële ontwikkelingen plaatsgevonden van per saldo € 65,5 mln. Dit positieve saldo is ontstaan door de actualisatie van de gemeentefondsuitkering voor 2022 (€ 29 mln.), en meevallers bij de uitvoering Wmo (€ 17 mln.), maatschappelijke opvang (€ 8,5 mln.), jeugd (€ 7,5 mln.) en overige
activiteiten (circa € 3,5 mln.). Tegelijkertijd zijn een aantal vraagstukken voor 2022 naar voren gekomen die om een oplossing vragen. Dit betreft tekorten bij (de voorbereiding van) de raadsenquête Amare, de afvalstoffenverwerking en erfpacht.
1. Reden actualisatie begroting
In de uitvoering zijn wijzigingen ontstaan ten opzichte van de programmabegroting 2022 die bijstellingen noodzakelijk maken. De gemeenteraad dient voor het einde van het jaar een besluit te nemen over de voorgestelde begrotingswijzigingen. Dit zorgt ervoor dat begrotingsonrechtmatigheden worden voorkomen, de jaarrekening aan transparantie wint en een goedkeurende jaarrekening mogelijk is. De begrotingswijzigingen 2022 zijn deels technisch van aard en betreffen staand beleid. Daarnaast is budgettaire ruimte in beeld gebracht en zijn vraagstukken naar voren gekomen die om een oplossing vragen. Dit leidt hiernaast tot inhoudelijke bijstellingen in de actualisatie. Dit wordt kort toegelicht.
2. Inhoudelijke bijstellingen
Een deel van de begrotingsactualisatie raakt het gemeentebrede kader. Op basis van actuele inzichten ontstaat eenmalig budgettaire ruimte in 2022 waarvoor wordt voorgesteld deze in te zetten voor knelpunten en intensiveringen. Dit wordt per onderdeel nader toegelicht.
bedragen in € 1000 | |
Inhoudelijke wijzigingen 2022 | |
Budgettair kader actualisatie | 65.468 |
|---|---|
Knelpunten | -7.260 |
Intensiveringen | -58.208 |
Saldo | 0 |
Budgettair kader actualisatie
bedragen in € 1000 | ||
|---|---|---|
Onderwerp | Saldo | Toelichting |
Uitvoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning | 17.000 | Voordelen door maatregelen kostenbeheersing uit het coalitieakkoord 2019- 2022 en een incidenteel corona-effect geven voordelen in 2022.Door de afnemende impact van corona en de aanstaande dubbele vergrijzing wordt op termijn weer meer gebruikgemaakt worden van Wmo-voorzieningen |
Maatschappelijke Opvang | 8.500 | Nieuwe rijksdekking waar dit jaar nog geen lasten tegenover staan t.b.v. corona-compensatie (€ 3,5 mln.) en dak- en thuisloosheid (€ 5 mln.). Voor de opvang van dak- en thuisloze mensen in Den Haag zijn verschillende regelingen: reguliere opvang, winterkouderegeling en permanente winteropvang. Van deze regelingen wordt goed gebruik gemaakt. Dit gebruik wordt gemonitord. Vooralsnog zijn er geen signalen dat de capaciteit onvoldoende is. Evenwel hebben we te maken met een bredere context waardoor meer mensen dak- of thuisloos kunnen raken, denk hierbij aan arbeidsmigranten die hun baan en onderdak kwijtraken en een toenemend aantal dak- en thuisloze mensen als gevolg van diverse crises zoals inflatiecrisis, energiecrisis en wooncrisis. We zullen altijd onze wettelijke taak vervullen en indien noodzakelijk breiden we voorzieningen in de stad uit. |
Jeugdzorg | 7.500 | Van de € 60 mln. extra rijkscompensatie in 2022 blijven enkele miljoenen over. Dit is eenmalig, vanaf 2023 daalt de rijksbijdrage. |
Volumedeel raming gemeentefonds 2022 | 29.000 | Actualisatie gemeentefondsuitkering voor 2022. Dit is eenmalige ruimte. De raming vanaf 2023 is al actueel in de begroting 2023-2026.N.B. de hogere bijdrage voor loon- en prijsstijging (€ 32 mln.) wordt overeenkomstig in de begroting toegekend en is niet meegeteld). |
Extra reclameopbrengsten | 2300 | Extra afdrachten over reclameopbrengsten bij ov-haltes (abri's) op basis van definitieve afrekeningen over 2020 en 2021. Dit geeft een eenmalige extra baat (na aftrek vennootschapsbelasting) van € 2,3 mln. |
Bijstellingen dividenden | 1.070 | Voornamelijk het gevolg van een hoger dividend BNG-bank. Er is minder nadeel van corona ondervonden op de resultaten dan begroot. |
Overige | 98 | Betreft restantsaldo van de reserve sociaal economisch herstelplan (€ 0,12 mln.) en kosten screening kandidaat wethouders (- € 0,02 mln.). |
65.468 | Totaal budgettair kader actualisatie 2022 | |
Inzet voor knelpunten
bedragen in € 1000 | ||
|---|---|---|
Onderwerp | Saldo | Toelichting |
Raadsenquête Amare en vooronderzoek | -1.260 | Met het coalitieakkoord is dekking per 2023 beschikbaar gesteld voor de raadsenquête Amare. Dekking voor lasten in 2022 is nodig voor de raads- en ambtelijke organisatie (beiden € 0,6 mln.) Daarnaast dekking voor het vooronderzoek Dreven Zichten Gaarden (€ 0,06 mln.). |
Tekort afvalstoffenverwerking | -2.500 | Doordat (als gevolg van corona) meer mensen thuiswerken, wordt meer afval verwerkt en voldoen tarieven niet. Naar actuele inzichten geeft dit een ongedekt tekort van € 2,5 mln. in 2022 |
Tekort erfpacht | -3.500 | De inkomsten voor erfpacht zijn structureel te positief begroot. In het coalitieakkoord is dit per 2023 gerepareerd. Het tekort voor 2022 (€ 3,5 mln.) is nog niet gedekt. |
-7.260 | Totaal knelpunten 2022 |
Inzet voor intensiveringen
bedragen in € 1000 | ||
Onderwerp | Saldo | Toelichting |
|---|---|---|
De gemeente en de inwoners van Den Haag worden geconfronteerd met de impact van de snel stijgende energieprijzen en overige excessieve inflatie. Om de effecten hiervan incidenteel te verzachten, wordt een buffer ingesteld. Deze komt beschikbaar voor aantoonbare tekorten waarvoor geen (rijks)vergoedingen of andere dekking beschikbaar komt. | ||
De buffer wordt nu nog niet ingezet. Voor een adequate aanwending van deze buffer zijn nog twee activiteiten van belang. | ||
Buffer stijging energieprijzen en excessieve inflatie | -25.000 | De eerste betreft het inzichtelijk maken van de kosten voor gestegen energieprijzen en overige inflatie. Om een goed beeld te krijgen van de incidentele en mogelijk structurele effecten hiervan, wordt een financiële impactanalyse uitgevoerd. Deze wordt uiterlijk in februari 2023 afgerond. |
Ten tweede is het van belang om spelregels op te stellen voor aanwending van deze buffer. Hierbij denken we in ieder geval aan het volgende: | ||
- De reserve kan enkel worden ingezet bij onontkoombare maatregelen of aantoonbare tekorten die het gevolg zijn van stijgende energieprijzen danwel inflatie. | ||
- Het betreffende nadeel is daadwerkelijk opgetreden. | ||
- Hierbij geldt dat alleen aanspraak op de buffer kan worden gemaakt indien (rijks)vergoedingen of andere dekking niet beschikbaar komt. | ||
- Inzet van de reserve vergt een integrale afweging en vindt plaats bij reguliere P&C-momenten. | ||
Versterking cofinancieringsfonds | -25.000 | Den Haag heeft grote opgaven voor de stad op het gebied van wonen, mobiliteit, maatschappelijke ontwikkeling, klimaat en gebiedsontwikkelingen. Het cofinancieringsfonds helpt bij het aantrekken van bijdragen uit Europese en rijksregelingen voor deze opgaven omdat we zo kunnen voldoen aan de eis van meebetalen. Het cofinancieringsfonds wordt daarom versterkt. |
Een nadere uitwerking volgt voor de strategie en spelregels met betrekking tot inzet van het cofinancieringsfonds, zodat deze middelen zo goed mogelijk renderen voor Haagse opgaven. Begin 2023 zal de raad hierover geïnformeerd worden | ||
Aanvulling algemene reserve | -8.208 | De algemene reserve is nog niet op het benodigde niveau. Door het voeden van de algemene reserve ontstaat meer ruimte om risico’s – waaronder risico’s van de jeugdzorg - te dekken indien deze optreden. |
In 2022 wordt een overschot op Jeugdzorg verwacht (zie budgettair kader). Dit is echter een momentopname omdat de extra Rijksmiddelen (circa € 60 mln. in 2022) jaarlijks afnemen. Maatregelen uit de hervormingsagenda van het Rijk moeten tot lagere uitgaven zorgen. In 2023 kunnen we nog niet rekenen op lagere uitgaven door vertraging bij het vaststellen van de hervormingsagenda bij het Rijk. De raad heeft een toekomstperspectief geaccordeerd dat eveneens tot lagere uitgaven moet leiden. Het eerste jaar zal dit door frictiekosten nog niet leiden tot lagere uitgaven | ||
Vanwege het bovenstaande onzekere perspectief is de jeugdzorg als risico in de paragraaf weerstandsvermogen opgenomen. Bij het optreden van tekorten kan – na besluitvorming hierover – de algemene reserve worden aangewend. | ||
-58.208 | Totaal intensiveringen 2022 | |
De uitkomsten van deze actualisatie zijn verwerkt in de voorliggende bijstellingen en worden met dit voorstel aan de gemeenteraad voorgelegd.
3. Technische bijstellingen
De voorgenomen aanpassingen voor de begroting 2022 zijn deels technisch van aard (denk aan: bijstelling lonen en prijzen, taakmutaties, actualiseren reserves, etc.) en betreffen staand beleid. De aanpassingen hebben betrekking op reeds gerealiseerde lasten in 2022. Dit betekent dat hierop niet meer bijgestuurd kan worden; het is een gegeven. Als sprake is van een herfasering van beleid of een toevoeging aan een reserve wordt het geld in 2022 niet uitgegeven. In die gevallen blijft het mogelijk om voor 2023 alsnog andere beleidskeuzes te maken, voor zover er geen harde verplichtingen onder liggen. Met andere woorden: het enige effect van een begrotingswijziging voor die onderwerpen is dat de budgetten op een herkenbare plek in de begroting staan.